پلاژیاریسم به معنی استفاده از ایده ها و عبارات منتشر شده و حتی انتشار نیافته دیگران بدون گرفتن اجازه از آنها و انتشار آنها به نام خود می باشد. این موضوع شامل طيف وسيعي از سرقت های آگاهانه تا کپي کردن اتفاقي مطالب دیگران باشد. امروزه بدلیل رشد روز افزون تکنولوژی این مسئله نمود بیشتری داشته و به عنوان یکی از مهمترین مباحث اخلاق در نشر مد نظر می باشد. اما پلاژیاریسم در اکثر موارد به صورت غیر عمدی رخ میدهد که این سرقت ادبی ناخواسته معمولا در حالت های زیر و به دلیل عدم آشنایی نویسنده با علم نگارش متون علمی رخ میدهد.
- تغییر ساختار جملات به صورت ضعیف
- عدم استفاده از quotation mark
- رفرنس دهی نامناسب
سرقت ادبی را میتوان به چند دسته زیر تقسسیم کرد:
1. کپی پیست: نوع اول کپی و پیست کامل متن است که این نوع سرقت به دلیل تشخیص سریع توسط نرم افزار ها کمتر رخ میدهد.
2. بازنویسی ضعیف: در نوع دوم متن جدید از روی متن قدیمی کپی میشود ولی نویسنده آنرا به صورت ضعیفی تغییر میدهد به طوریکه ساختار معنایی و دستوری متن جدید دقیقا مانند مقاله قبلی است و فقط چند کلمه مختصر تغییر مینماید.
3. رفرنس دهی نامناسب: یکی از عوامل رخ دادن پلاژیاریسم است. اگر متنی از روی مقاله چاپ شده ای آورده شده است و تماما بازنویسی شده است نویسنده میبایست در انتهای جمله رفرنس مناسب را اضافه و در انتهای مقاله نیز رفرنس را ذکر نماید.
4. عدم استفاده از quotation mark: اگر نیاز است که متنی از مقالهی چاپ شده عینا در مقاله جدید استفاده شود و امکان تغییر آن وجود ندارد حتما این جملات باید در quotation mark که به صورت “” است قرار گیرد و در انتهای جمله نیز رفرنس دهی مناسب انجام گردد.
5. سرقت ادبی Multiple sources: این نوع بیشترین سرقت ادبی است که مشاهده میشود که در این مدل فرد چند مقاله را در هم آمیخته و آنرا به صورت یک مقاله جدید ارائه میدهد. معمولا در این نوع سرقت ادبی هر پاراگراف از یک مقاله کپی برداری شده است.
6. سرقت ادبی موزاییک (Mosiac): در این مدل نویسنده در بین متونی که خودش آنها را نوشته است به طور نامنظم از جملات و یا پاراگراف هایی از مقالات چاپ شده استفاده مینماید. این نوع پلاژیاریسم معمولا به دلیل آگاهی کم نویسنده از اصول سرقت ادبی اتفاق میافتاد که با درخواست مجله از نویسنده برای تغییر بخش های مشکوک به پلاژیاریسم، مشکل برطرف میگردد.
7. سرقت ایده: این نوع سرقت ادبی در سال های اخیر در حال گسترش است که در این مدل فردی از ایده یک فرد دیگر بدون اطلاع وی و حتی بدون ذکر نام وی در تهیه مقاله خود استفاده مینماید.
8. پلاژیاریسم نویسندگان: قرار دادن نام نوسنده ای که نقشی در هیچ یک از بخش های یک مطالعه نداشته است و یا حذف نام یکی از نویسندگان بدون اطلاع وی جزو مصادیق سرقت ادبی است و قابل پیگرد نیز میباشد.
9. پلاژیاریسم از خود: یک محقق یا نویسنده نمیتواند از مقالات چاپ شده قبلی خود به صرف اینکه مقاله متعلق به خود وی بوده بدون رفرنس دهی یا تغییر جملات استفاده نماید. در واقع یک مقاله پس از چاپ تحت کپی رایت مجله یا ناشر قرار میگیرد و استفاده بعدی از مطالب آن حتی برای خود نویسنده مشمول رعایت موارد سرقت ادبی میگردد.
چگونه از پلاژیاریسم در مقالات خود جلوگیری نماییم؟
آموزش محققین مهمترین رکن جلوگیری از سرقت ادبی است. برای اینکه متون مقالات ما عاری از پلاژیاریسم باشد ابتدا باید انواع پلاژیاریسم و نحوه رخ دادن آن را به طور کامل فرا بگیریم. در کشور ما بسیاری از مقالات دارای پلاژیاریسم که از مجلات رد میشوند به دلیل عدم آشنایی کافی نویسنده مقاله با مصادیق پلاژیاریسم است.
مجلات چگونه باید متون دارای پلاژیاریسم را تشخیص دهند؟
استفاده از نرم افزارهای تشخیص پلاژیاریسم مانند iThenticate و مجهز شدن مجله به DOI از مهمترین کارهایی است که برای پیشگیری از سرقت ادبی میتواند توسط مجلات صورت گیرد.
جهت اطلاع از تمامی سرویس های این مجموعه با ما تماس بگیرید.
Email: info@owjj.ir
Tel: +98-2188524955
Mobile: +98-9109918930